Jak ocalić siebie i znaleźć swoje miejsce w świecie$93
Opowieść o dojrzewaniu mądrego, wrażliwego chłopca w starciu z autorytarną szkołą tłumiącą niezależne myślenie oraz hipokryzją i okrucieństwem świata dorosłych. Film powstał na podstawie powieści Emila Zegadłowicza pod tym samym tytułem. Wydana w 1935 roku książka stała się obiektem licznych ataków. Śmiałe sceny erotyczne, a także antyklerykalna i prolewicowa wymowa przysporzyły autorowi licznych wrogów.
Wojciech Marczewski napisał do filmu dialogi, pisania scenariusza podjął się czeski dramaturg Pavel Hajny (autor scenariusza "Zaklętych rewirów"). Sam reżyser tak mówi o swoim reżyserskim debiucie w wywiadzie dla Małgorzaty Furdal: "Chociaż "Zmory" dzieją się na początku wieku, starałem się opowiedzieć tak, jakbym opowiadał o własnym życiu, o swoim dzieciństwie. Zależało mi na tym, żeby nie były odbierane jako film historyczny. To film zdecydowanie autobiograficzny, pod względem emocji, lęków, przeczuć i fascynacji." ("Kino" 1993, nr 10).
