Komedia „Uciekła mi przepióreczka. . . ” Stefana Żeromskiego powstała w 1924 r. , a po raz pierwszy wystawiono ją w Teatrze Narodowym w Warszawie w 1925 r. Utwór opowiada historię Edwarda Przełęckiego. Ów naukowiec i działacz społeczny stara się powołać do życia uniwersytet ludowy w Porębianach.
Tymczasem w Edwardzie zakochuje się jedna z zaproszonych do współpracy nauczycielek, Dorota Smugoniowa. Edward również darzy Dorotę uczuciem. Mimo tego świadomie wywołuje skandal, by skompromitować się w jej oczach. Robi to, aby ratować małżeństwo Smugoniów oraz ideę uniwersytetu ludowego. Następnie wyjeżdża z miejscowości.
„Uciekła mi przepióreczka. . . ” to opowieść o odpowiedzialności i wierności dla raz obranych ideałów, bez względu na cenę. To także opowieść o konfrontacji dwóch światów: tego „wielkiego”, wypełnionego wzniosłymi ideami, i tego „parafiańskiego”, „gdzie się życie pospolite jak młyńskie koło obraca”.
