Kardynał Mieczysław Halka Ledóchowski arystokrata, książę Kościoła, symbol niezłomności polskiego ducha w dobie XIX wiecznego kulturkampfu i germanizacji, przeszedł długą drogę od kosmopolityzmu do żarliwej obrony polskości i interesów polskiego Kościoła pod zaborami i w Cesarstwie Niemieckim. Warto zastanowić się przy lekturze tej książki: czy gdyby nie bismarckowski kulturkampft- taka droga byłaby możliwa? Na ile człowiek staje się zakładnikiem historii? Ledóchowski, obejmując przecież stolice arcybiskupie w Gnieźnie i Poznaniu, zakazał śpiewu hymnu religijnego „Boże, coś Polskę” i piętnował pielęgnowanie przez duchownych narodowych inspiracji w świątyniach katolickich... Więzienie pruskie, przemoc oraz wygnanie zmieniły go. Jak bardzo zmienia się człowiek? Warto się zastanowić...
