Nowa spowiedź dziecięcia wieku Zapiski absolutnie poufne

W latach 1953-1973, wydano w Polsce po raz pierwszy w całości ,,Dzienniki" - Stefana Żeromskiego. Zdecydowana większość krytyków literackich - owe ,,sekretne zwierzenia" autora ,,Ludzi bezdomnych" uznała za wydarzenie kulturalne najwyższej rangi. Najwybitniejszych literaturoznawców zdumiewała oraz zachwycała wprost niesamowita ostrość widzenia ważnych wydarzeń z epoki, w której żył (niestety w wielkiej nędzy) - młody Żeromski - uwikłany jednocześnie w swoje własne, miłosne zauroczenia i erotyczne doświadczenia. ,,Dzienniki" ochrzczono mianem - ,,Prowincjonalnej spowiedzi dziecięcia wieku". ,,Zawyrokowano" także, że powstała ,,wielka powieść mimo woli".

Wydaje się, że publikacja ,,Nowej spowiedzi dziecięcia wieku" - Stanisława Berendy-Czajkowskiego, może nasuwać podobne skojarzenia. ,,Spowiedź" ta powstała w okresie, kiedy po zakończeniu wojny zaistniała Polska - ,,z łaski Moskwicina", którą Zachód przekazał ,,w pacht" - największemu zbrodniarzowi wszech czasów - J. Stalinowi. A ten z kolei - całą władzę w tym okupowanym kraju przez sowietów - oddał w ręce uzurpatorów. Piszący swoje ,,zapiski" - świeżo co po egzaminie dojrzałości młody człowiek - relacjonując wydarzenia w zniewolonym kraju - przedstawia je na kilku płaszczyznach. I tak oto powstała ,,wielka powieść mimo woli" - ukazująca nie tylko fakty, które przeszły do historii.

Bo niezależnie od tego - narrator raz po raz wprowadza nas w coraz to inne mikro-środowiska gdzie bez przerwy ,,szary człowiek" - zmaga się z brutalną rzeczywistością. Ale on sam również jest uwikłany w takie odwieczne problemy - jak pełna uniesień romantyczna miłość, bujna erotyka, zdrada, nienawiść, uporczywa walka z nędzą oraz nieustanny strach przed cierpieniem i śmiercią. I dlatego warto sięgnąć po tę swego rodzaju wstrząsającą ,,wielką powieść", która powstała ,,mimo woli" ale ,,mimo wszystko" zasługuje na to aby ją zgłębiać z całą uwagą i rozmyślać nad jej niezwykłą treścią.