Wydawnictwo Naukowe UMK Mieszko Pierwszy Tajemniczy - Przemysław Urbańczyk

Ambicją autora nie było stworzenie monumentu wyczerpującego wszystkie kwestie, których rozpatrzenie umożliwiają źródła historyczne i świadectwa archeologiczne, lecz raczej krytyczna analiza dostępnych informacji, pozostawiająca wciąż spore pole do manewrów interpretacyjnych. Osią rozważań nie jest chronologia wydarzeń politycznych, lecz wybrane problemy badawcze, które albo nie wzbudziły dotąd szerokiego zainteresowania, albo pozwalają na wzbogacenie dotychczasowych interpretacji.

Według standardowej wiedzy Mieszko od szóstej dekady X wieku był samodzielnym władcą o niekwestionowanym autorytecie wewnątrz swojego rodowego terytorium, wzbudzającym respekt sąsiadów i przyciągającym uwagę kronikarzy. Nie wiemy jednak, choć chcielibyśmy się dowiedzieć: Dlaczego właśnie on$179 Dlaczego właśnie wtedy$180 Dlaczego właśnie tam$181 Jak do tego doszło$182 Autor próbuje wykazać, że można znacznie poszerzyć zakres rozważań i zakwestionować niektóre mocno ugruntowane przekonania.

Nie jest to zatem kolejna biografia pierwszego władcy piastowskiego, lecz rozważania nad wybranymi problemami, które wymagają ponownego przemyślenia. Autor podejmuje próbę ,,zrozumienia" kwestii najtrudniejszych: Kim byli przodkowie Mieszka$183 Skąd wzięła się ich wiedza o tym, jak zbudować podstawy państwa terytorialnego$184 Jak brzmiało oryginalne imię Mieszka$185 Czy gorliwie szerzył chrześcijaństwo$186 Jaką miał strategię geopolityczną$187 Jaki był terytorialny zasięg jego władzy$188 Jakie były polityczne okoliczności jego śmierci$189 Gdzie został pochowany$190

Brak solidnych podstaw informacyjnych sprawia, że zaproponowane odpowiedzi to raczej sugestie historiograficzne niż konkluzywne stwierdzenia. Tylko na tyle pozwala bowiem dzisiejszy stan naszej wiedzy. Mimo to autor świadomie podejmuje ryzyko sformułowania dość kontrowersyjnych propozycji, które sprowokują zapewne krytyczną dyskusję.