Po raz pierwszy w czasie II wojny światowej z członków mniejszości narodowej sformowano quasi-policyjne oddziały zabójców tym samym Selbstschutz stał się istotnym wykonawcą ludobójczej polityki nazistowskich Niemiec. Przystępując do budowy nowego niemieckiego życia na Wschodzie, zamordowano 4050 tys. niewinnych osób: mężczyzn, kobiet i dzieci przede wszystkim polskich cywilów. Tysiące, a może nawet dziesiątki tysięcy z nich to ofiary Niemców etnicznych, którzy tworzyli Selbstschutz. Większość jego członków po rozwiązaniu organizacji zasiliła inne formacje stanowiące aparat terroru III Rzeszy. Służba w Selbstschutzu była początkiem ich działalności.
Przesiedlono także dziesiątki tysięcy Polaków i Żydów, utworzono pierwsze obozy pracy i getta. Miało to ogromny wpływ na ludobójczy charakter okupacji niemieckiej w Europie Środkowo-Wschodniej. Do dokonania tego nie wystarczyło około 2700 członków Einsatzgruppen. Potrzebny był blisko 120-tysięczny Selbstschutz.
Niniejszy tom to pierwsza polska monografia Selbstschutzu (19391940), a także pierwsze opracowanie tego tematu w ujęciu komparatystycznym, pokazujące odmienności i podobieństwa w działaniu oraz rolę tej organizacji w różnych regionach Polski.
