Pierwsza i jedyna monografia prezentująca formowanie i pierwszy okres działalności nowoczesnych polskich słuzb specjalnych (wywiad i kontrwywiad).
Autor opisuje polskie działania wywiadowcze w dobie popowstaniowej (1864-1903), działalność wywiadowczą Polskiej Parii Socjalistycznej, Komendy Głównej Związku Walki Czynnej i organizacji strzeleckich (1904-1914), a następnie bardzo obszernie prezentuje polskie służby specjalne w okresie I wojny światowej. W tej części dzieła przedstawia Oddział Wywiadowczy Komendy Głównej Związku Walki Czynnej, 1 pułku i I Brygady Legionów Polskich, wywiad Polskiej Organizacji Wojskowej, Oddział Wywiadowczy Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, Oddział Wywiadowczy przy Komendzie Legionów Polskich oraz działalność służb infromacyjnych Józefa Piłsudskiego i Władysława Sikorskiego.
Książka zaopatrzona jest w indeksy nazwisk i nazw geograficznych, obszrna bibliografię i mało znane ilustracje. Monografia jest owocem wieloletnich kwerend i studiów w archiwach austriackich i niemieckich, w których autor odnalazł wiele nieznanych dotychczas dokumentów źródłowych (część z nich opublikowano w aneksie w formie kserokopii).
Dr hab. Jerzy Gaul jest prof. nadzw. na Wydziale Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Był wiele lat pracownikiem naukowym Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Jest autorem wielu artykułów naukowych i książek.
