Rozdarty między antypolskimi grupami nacisku w Berlinie a ugrupowaniami niepodległościowymi w Warszawie, zarządzający Polską kongresową gen. Hans Hartwig von Beseler, próbował przeciąć ten węzeł gordyjski, czyniąc z przyszłego państwa polskiego sojusznika Niemiec. Autor analizuje strategie Beselera nakierowane na pozyskanie Polaków, głównie na obszarze kultury, oświaty i wyznań: katolickiego, protestanckiego i mojżeszowego, oraz uwypukla słabości tych strategii, które przesądziły ostatecznie o ich klęsce.
