Wydawnictwo 2 Kolory Jan Tomkowski Moja historia eseju

Książka jest zbiorem trzydziestu eseistycznych portretów twórców polskiego eseju, wśród nich Norwida, Stempowskiego, Miłosza, Herberta, Rymkiewicza. Autor odpowiadając na pytanie czym jest esej jako dzieło sztuki, znajduje go jako jedną z najważniejszych form artystycznej wypowiedzi, z którą mierzyli się najważniejsi polscy pisarze. Moja historia eseju W XX wieku esej przestał być marginesem literatury, mało ważnym drobiazgiem uprawianym przez poetów i powieściopisarzy. Stał się dziełem sztuki, którym wcześniej bywał raczej rzadko - jedynie wówczas, gdy po formę tę sięgali najwięksi, tacy jak Montaigne czy Hazlitt. Dziś jest zapewne najważniejszym obok powieści gatunkiem literackim.

Opowiadając o świecie, kulturze, historii, polityce, podróżach i obyczajach, eseiści mówią zawsze o sobie. To oni są w gruncie rzeczy bohaterami książek poświęconych obrazom, pejzażom, kompozycjom i wrażeniom z lektury. Jakkolwiek eseiści wybierają najczęściej tematy uniwersalne, możemy bez trudu wyróżnić narodowe odmiany pisarstwa eseistycznego. Esej angielski, francuski, włoski, czeski, niemiecki czy serbski posiadają pewien specyficzny charakter, niepowtarzalny i oryginalny. Bez wątpienia istnieje również polska szkoła eseju, której patronuje Jerzy Stempowski.

Jego kontynuatorami są między innymi Bolesław Miciński, Gustaw Herling-Grudziński, Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert. A poprzednikami - klasycy polskiej poezji i prozy, Cypriana Norwida nie wyłączając.