Ponad dwieście zgromadzonych w tym tomie dokumentów przynosi obraz polityki partii nazistowskiej wobec Kościoła katolickiego na terenie Zabrza, wówczas jednego z najludniejszych miast Górnego Śląska. Tytułowa triada nadzór – interwencja – karanie”, przywołana w sierpniu 1935 r. w piśmie gauleitera śląskiej NSDAP, Josepha Wagnera, determinuje główne linie owej polityki. Charakter publikowanych dokumentów jest bardzo zróŜnicowany: od donosów, poprzez notatki na temat kazań, akta postępowań operacyjnych gestapo, sprawozdania sytuacyjne NSDAP na tematy kościelne, po charakterystyki księŜy i ich świeckich współpracowników.
Teksty te łączy fakt powstania w orbicie nazistowskiego aparatu władzy: partii hitlerowskiej, jej organizacji członowych i afiliowanych, jak też organów policyjnych i administracyjnych. Dokumentacja oddaje więc nazistowski punkt widzenia problematyki kościelnej, łącznie ze specyficznym językiem, uŜywanym w odniesieniu do Kościoła. Zastosowana w selekcji tekstów źródłowych mikrohistoryczna perspektywa – koncentracja na jednym mieście i wybór dokumentów moŜliwie zdywersyfikowanych, sięgających w głąb” społeczeństwa – pozwala dostrzec trudne do uchwycenia w bardziej globalnych analizach historycznych niuanse postaw po obydwu stronach ideowej barykady: kościelnej i partyjnej.
