Książka jest monografią zbiorową której problematyka oscyluje wokół punktów zwrotnych historii Rzeczypospolitej XVIII i XIX stulecia wskazując przede wszystkim na powody słabości i przyczyny upadku państwa. Wiodącym tematem są wojny o polską sukcesję i napoleońskie rozbiory konfederacje tarnogrodzka barska targowicka. Przyczynkami do genezy upadku Rzeczypospolitej są także rozważania dotyczące innych konfliktów wewnętrznych nękających ziemie polsko-litewskie w owych czasach. Niektóre artykuły dotyczą kwestii związanych z XVIII-XIX-wieczną myślą polityczną propagandą religijnością historią historiografii czy archiwistyką część wnosi nowe istotne ustalenia do życiorysów znanych postaci. Wiele tekstów wykracza poza tę prostą klasyfikację i porusza jednocześnie problemy z kilku dziedzin badawczych.
Autorzy artykułów są uczniami współpracownikami i przyjaciółmi prof. Zofii Zielińskiej której tę monografię zbiorową dedykują z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin.
