Książka jest kontynuacją badań nad Szkołą Główną. Autorzy zawartych w niej artykułów stawiają pytania o warunki i charakter międzypokoleniowej wymiany intelektualnej w tej uczelni oraz o sposoby i zasięg oddziaływania ukształtowanych w niej ideałów naukowych, systemu wartości i postaw inteligenckich na różne środowiska społeczne w Królestwie Polskim i poza nim.
Potrzeba dalszych badań i pomysły na kolejne artykuły rodziły się podczas przyjacielskich rozmów na tematy podejmowane w pierwszym przygotowanym przez nas tomie oraz wyłaniały się w trakcie prowadzonych przy jego okazji kwerend i lektur. Wspierało je poczucie konieczności uzupełnienia, skorygowania, aktualizacji dotychczasowej wiedzy. Wola konfrontacji zarówno z prawdami krzepiącymi, jak i trudnymi. W ten sposób opracowany przed kilku laty projekt uzyskiwał kolejne konkretyzacje, a także procesualnie podlegał weryfikacji indywidualnych zainteresowań i przeświadczeń co do pożytków naukowych wynikających z powrotów do biografii, tekstów, misji ludzi Szkoły Głównej. Do ich meandrycznego życia publicznego i do prywatności. Tak w intelektualnej wymianie uwiarygodniała się trwałość historii Szkoły Głównej jako źródła i probierza zadań, pasji i odpowiedzialności inteligencji. Trwałość niezależna od historycznych uwarunkowań i koniunktur, choć ustalana w ich kontekście.
Z tekstu Od redaktorów.
