Muzeum Historii Polski Piłsudski (nie)znany. Historia i popkultura praca zbiorowa

Radykał i szczery zwolennik demokracji czy z ducha konserwatysta, z łatwością znajdujący wspólny język z kresowymi arystokratami$40 Trzeźwy realista, pełen zrozumienia dla słabości własnych i otoczenia$41 A może chorobliwy egocentryk, przekonany do tego stopnia o własnej wielkości, że zapragnął, aby po śmierci lekarze poszukiwali w jego mózgu naukowych dowodów na geniusz, jakim obdarzyć miał go los$42 Stawiając sprawę wprost: mąż opatrznościowy, bez którego nie byłoby niepodległej Polski, czy raczej jeden ze sprawców nieszczęść spadających na Polaków w pierwszych dekadach XX wieku$43 Między tak zakreślonymi biegunami rozpięty był spór - momentami bardzo gorący - o ocenę Józefa Piłsudskiego, toczony przez długie lata w kręgu polskich intelektualistów, przywódców politycznych i publicystów. Pod koniec ubiegłego stulecia można było już jednak zauważyć, że jego temperatura uległa znacznemu obniżeniu. Odcienie, jakimi malowana była wcześniej ,,czarna legenda" Marszałka zaczęły blaknąć, natomiast mit Piłsudskiego, jako wskrzesiciela niepodległej Polski, upaństwowiony po 1989 roku zdążył już mocno spowszednieć. Oczywiście, wybrzmiewa wyraźnie w szkolnych podręcznikach i rocznicowych przemówieniach dygnitarzy, przy tym wszystkim jednak uległ rytualizacji i nie budzi już silnych emocji.

A skoro tak, to czy jest jeszcze sens toczyć zażarte boje o Piłsudskiego i spierać się o jego biografię$44 Lektura wydanej przez Muzeum Historii Polski książki ,,Piłsudski (nie)znany. Historia i popkultura" przekonuje, że mimo wszystko tak. Piłsudski był bowiem postacią znacznie ciekawszą i o wiele bardziej skomplikowaną, niż mogłoby to wynikać z dorocznych listopadowych celebracji. ,,Piłsudski (nie)znany" to przede wszystkim zapis otwartych dyskusji na temat Marszałka i jego biografii, zorganizowanych na jesieni 2017 roku w Domu Literatury i Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi przez publicystę i historyka, Mikołaja Mirowskiego. Podczas ośmiu spotkań rozmawiano m.

in. na temat zaangażowania Piłsudskiego w ruch socjalistyczny, jego koncepcji geopolitycznych, rywalizacji z Romanem Dmowskim, przyczyn zamachu majowego czy literackich i popkulturowych wizerunków Marszałka. Dyskusje, w których udział wzięli znakomici historycy (m.in. Antoni Dudek, Andrzej Friszke, Paweł Samuś, Tomasz Nałęcz, Krzysztof Kawalec czy Grzegorz Nowik), a także publicyści i literaci, dopełnione zostały szkicem o kreacjach postaci Piłsudskiego w polskim kinie oraz krótkim tekstem Pawła Rzewuskiego, który w założeniu prezentować ma intelektualny klimat, w jakim rosła legenda Marszałka.