Wykluczeni

Nowa książka Artura Domosławskiego to wielka panorama globalnego Południa i zbiorowy portret ludzi bez głosu i reprezentacji. Przegranych, poniewieranych i wydziedziczonych. Autor sięga po historie z różnych kontynentów i dekad, odsłaniając głębokie źródła współczesnej wędrówki ludów. W Kolumbii wojsko morduje młodych mężczyzn z dzielnic biedy, aby podnieść statystyki ,,wojny z terrorem" i otrzymać premie finansowe. W Brazylii drobni sklepikarze zrzucają się na odstrzelenie ,,mętów" - bezdomnych dzieci, śpiących na schodach świątyni.

W Kenii brytyjscy kolonizatorzy, ponad dekadę po Holocauście, uruchamiają obozy koncentracyjne, poddając dzieci Kikujów śmiertelnym ,,szczepieniom". Na Okupowanych Terytoriach Palestyńskich wojsko utrudnia rdzennym mieszkańcom dostęp do wody i zakazuje gromadzenia deszczówki. Kobiety w Ciudad Juarez znikają, ponieważ. . . są kobietami. W dalekiej Mjanmie dokonuje się ciche ludobójstwo na narodzie Rohingjów, o których większość ludzi Zachodu nawet nie słyszała.

Notes Artura Domosławskiego wypełniał się przez lata historiami przemocy i wykluczenia. Razem z nim odwiedzamy miejsca odległe od siebie o tysiące kilometrów: Kolumbię, Brazylię, Meksyk, Palestynę, Egipt, Sudan Południowy, Kenię, Tajlandię i Myanmar, za każdym razem poznając nowy sposób, w jaki - będąc człowiekiem w XXI wieku - można cierpieć i zadawać ból. Te historie - ułożone jedna przy drugiej - łączy, mimo pozornych różnic, intymna nić. Nieważne w jakim języku mówisz, jeśli jesteś ,,nagim życiem" w rękach tych, którzy mają władzę, możesz zginąć, zniknąć, zostać zepchniętym do roli ,,podczłowieka".

Globalizacja i homogenizacja objęła nie tylko rynki finansowe, ale też biedę, rozpacz i śmierć. W lekturze tej książki nie chodzi jednak tylko o przyglądanie się, o dreszcz przerażenia, a nawet o odruch empatii. Domosławski nie jest sentymentalny i nie pozwala na naiwną lekturę. Nieszczęścia jakie dotykają bohaterów jego opowieści nie są jakimś ,,obiektywnym" zrządzeniem losu, lecz skutkiem decyzji prześladowców, a także politycznych i ekonomicznych interesów tych wszystkich, którzy na dokonujące się na ich oczach dramaty patrzą i milczą. Czy w historiach z tamtego świata nie odnajdziemy czasem naszych śladów$856 Czy w beztrosko zarysowanych granicach, w tradycji eksploatacji, w wyciętych lasach, w waśniach plemiennych nie odnajdziemy czasem tropu prowadzącego nas z powrotem do miast bezpiecznego, dostatniego i zadowolonego z siebie Zachodu$857 Do Warszawy, Krakowa, Gdańska, Wrocławia$858 Artur Domosławski, autor słynnej na świat cały biografii Ryszarda Kapuścińskiego, postanowił kontynuować niedokończony trud swego bohatera, tak wnikliwie i pięknie w owej biografii przebadany i opisany.

Tym razem odwiedził w naszym imieniu miliony wykluczonych z konsumpcyjnego jarmarku i - ku naszemu pouczeniu - opisał tych, którym żyć przypadło ,,z powietrza i łaski Boga", ,,na obrzeżach świata dostatku".