Sic Golem - H. Lejwik

Książka z serii Wielcy pisarze w nowych przekładach. Przekład Olka Mincera z komentarzami Laury Quercioli. Gliniany bałwan zwany Golemem, stworzony do służby ludziom i powołany do życia przez średniowiecznych rabinów, przechodził liczne metamorfozy. Z mitologicznej tradycji przekształcił się w symbol ludzkiej potrzeby kontrolowania otaczającego świata; w Golemie jako symbolu zawarta jest także bolesna samoświadomość istoty stworzonej, w której relacja człowiek - Bóg została uproszczona i rozszerzona o relację Golem - jego twórca rabin. Golem jest symbolem zarówno mitycznej przeszłości, jak i zdominowanego przez technologię współczesnego (i przyszłego) świata, symbolem konstruktywnego i destruktywnego aspektu ludzkiego działania oraz dylematu związanego z użyciem siły.

To także potrzeba samodzielności, tożsamości, opieki. Tak jak inne żydowskie symbole, ma aspekt lokalny (jako narzędzie obrony Żydów przed atakami antysemitów) i ogólnoludzki. Golem, gliniana istota, odczuwa tęsknotę zarówno do swego twórcy, dalekiego i nieosiągalnego (z ontologicznego punktu widzenia), jak i do równie nieosiągalnej ery mesjańskiej oraz własnego nieistnienia. Wydany w 1921 roku Der Goylem żydowsko-rosyjskiego pisarza H. Lejwika (swoje imię - Halper - zawsze skracał do pierwszej litery), tłumaczony na angielski, francuski, włoski i inne języki, to jedyne arcydzieło żydowskiego teatru, jakie nie zostało dotąd wydane po polsku.

Odnoszący się do jednego z najważniejszych mitów literatury europejskiej, Golem Lejwika zapełnia więc lukę w naszej świadomości kulturalnej. Olek (Aleksander) Mincer urodził się we Lwowie. W Warszawie ukończył Studium Teatralne przy Państwowym Teatrze Żydowskim i obronił aktorski dyplom eksternistyczny (1981). W Rzymie ukończył Studio Sztuk Scenicznych Alessandra Fersena. Jest instruktorem pracy z ciałem według Alexandra Lowena, posiada uprawnienia zawodowe w dziedzinie counsellingu.

Zagrał m. in. w filmach: Jerzego Kawalerowicza, Petera del Monte, Paola i Vittoria Tavianich, Mela Gibsona, Agnieszki Holland. We Włoszech przez blisko 20 lat był związany z żydowską trupą muzyczno-teatralną Moniego Ovadia. Wyreżyserował m. in. spektakle: Wyspa z ulicy Ptasiej; Król Maciuś I; Purimszpil; A shed, demon z Tyszewic. Opublikował książki:

Warszawa, Aleje Jerozolimskie 45 (Rzym 1999) oraz Ja, Żyd z Pasji (Warszawa 2004). W blogu Pawła Morawskiego Polonia mon amour ukazał się jego dziennik z planu filmowego W ciemności, zatytulowany Il cuore di Leopoli (Serce Lwowa). Na płycie Corrado Fantoniego Tzemach Nign (Rivo Alto 2006) nagrał pieśni hebrajskie. Tłumacz z włoskiego na polski i z polskiego na włoski, współpracuje m. in. z RAI International.

Jako konsultant jidysz współpracuje z włoskim kinem i telewizją. Na potrzeby występu na Festiwalu Singera w Warszawie przetłumaczył z jidysz opowiadanie Singera Mayse Tiszewic. Laura Quercioli - Mincer jest profesorem literatury i kultury polskiej na Uniwersytecie w Genui. Jest autorką ponad setki publikacji, w tym opracowań, artykułów naukowych i tłumaczeń literackich z języka polskiego, a także zbioru opowiadań 101 Storie ebraiche che non ti hanno mai raccontato (101 opowieści żydowskich, których nikt ci nigdy nie opowiedział, Rzym 2011) oraz dwóch monografii: Patrie dei superstiti.

Letteratura ebraica del dopoguerra in Italia e in Polonia (Ojczyzny ocalonych. Powojenna literatura żydowska w Polsce i we Włoszech, Lublin 2009 i Rzym 2010) i La prigione era la mia casa. Carcere e istituzioni totali nella letteratura polacca (Więzienie było moim domem. Więzienie i instytucje totalitarne w literaturze polskiej, Rzym 2014). Opracowała krytycznie około 20 tomów prac zbiorowych; w tym: Janusz Korczak: un'utopia per il tempo presente (Janusz Korczak: utopia na obecne czasy, "Quaderni di Palazzo Serra" 2014, nr 24. Ostatnio opublikowała studium pt. Nostalgia and Creaturality in H. Leivick's $301he Golem (Melancholic Identities, Toska and Reflective Nostalgia. Case Studies from Russian and Russian-Jewish Culture, red.: Sara Dickinson i Laura Salmon, Florencja 2015). Z jidysz przełożyła Mordechaja Gebirtiga Le mie canzoni (Mayne lider, Florencja 1998). Obecnie pracuje nad tłumaczeniem Golema H. Lejwika z jidysz na włoski.