Jaki patriotyzm$1142 - Anna Wiłkomirska, Adam Fijałkowski

W ostatnich kilku dekadach patriotyzm nie był popularnym przedmiotem refleksji i badań w Polsce. Rzadko podejmują go współcześni filozofowie, socjologowie, psycholodzy i pedagodzy. Ta książka jest głosem w dyskusji nad szczególną postawą społeczną, jaką jest patriotyzm. Poszukując tropów współczesnego patriotyzmu, cofamy się do czasów Homera, Herodota, Plutarcha i Cycerona. Badamy również źródła polskie, od kronik średniowiecznych po XX wiek.

Myśli polskich klasyków, takich jak Józef Maria Bocheński czy Wacław Stróżewski, zostały zderzone z krytyką romantyczno-sentymentalnego ujęcia patriotyzmu. Dyskusja licznych klasyfikacji patriotyzmu skonstruowanych w Polsce i na świecie pokazuje wieloaspektowość i wielokryterialność omawianego zjawiska. Koncepcjom patriotyzmu zamkniętego, zbliżającego się bardzo blisko do nacjonalizmu, przeciwstawiony został patriotyzm otwarty, konstruktywny i obywatelski, gdzie szacunek do ojczyzny współwystępuje z respektowaniem innych kultur i zbiorowości. Refleksja teoretyczna stanowi kontekst dla analiz wybranych polskich i międzynarodowych badań empirycznych z ostatnich 25 lat. Dyskutowane są wyniki badań CBOS, National Identity Study, World Values Survey, Civic Education Study i International Civic and Citizenship Study.

Analizy te pozwoliły na charakterystykę fenomenu polskiego patriotyzmu. Za kluczową dla postawy patriotyzmu uznaliśmy kategorię tożsamości narodowej. Spojrzeliśmy na nią przez pryzmat pięciu istotnych poznawczo i behawioralnie elementów: rozumienia patriotyzmu, kryteriów polskości, dumy narodowej, samoidentyfikacji społecznej oraz stosunku do innych. Tożsamość narodowa, patriotyzm w rękach polityków są zwykle instrumentalnymi hasłami, a dla edukacji, której zadaniem jest tworzenie świadomości i kształtowanie postaw to istotne cele wychowawcze, budowanie kapitału dla pokojowego, mądrego i satysfakcjonującego życia przyszłych pokoleń.

Spis treści: Wstęp Rozdział 1. Patriotyzm - zarys problematyki w kontekście historycznym Rozdział 2. Definiowanie i klasyfikacje patriotyzmu Rozdział 3. Tożsamość narodowa, rozumienie patriotyzmu i kryteria polskości 3.

1. Rozumienie patriotyzmu 3. 2. Kryteria polskości 3. 3. Samoidentyfikacje regionalne 3. 4. Patriotyzm a nacjonalizm Rozdział 4. Duma narodowa 4.

1. Duma i wstyd z bycia Polakiem 4. 2. Duma narodowa - Polska na tle innych krajów 4. 3. Patriotyzm młodzieży szkolnej Rozdział 5. Stosunek do innych i obcych 5. 1. Stosunek do innych narodów 5.

2. Stosunek do mniejszości i imigrantów 5. 3. Stosunek do imigrantów - badania międzynarodowe 5. 4.