Podstawowa samotność. Wykłady rzymskie na temat teorii D.W. Winnicotta

Książka stanowi zbiór wykładów wygłoszonych przez Christophera Bollasa w latach 1986–1987 w Istituto di Neuropsichiatria Infantile na Uniwersytecie Rzymskim, gdzie autor był wizytującym profesorem psychoanalizy w programie szkolenia z zakresu psychoterapii dzieci. Bollas przybliża słuchaczom wybrane aspekty teorii D.W. Winnicotta, m.in. pojęcia fałszywego i prawdziwego self, iluzji, przestrzeni potencjalnej, obiektów przejściowych, zabawy, używania obiektu. Omawia też sposób wykorzystania tych koncepcji w praktyce klinicznej. Żywy język, umiejętność klarownego objaśnienia nawet najbardziej złożonych teorii, doświadczenie kliniczne wykładowcy – wszystko to czyni Podstawową samotność lekturą fascynującą i niezwykle pomocną dla praktykujących psychoterapeutów. Książka zaciekawi też wszystkich, którzy chcą lepiej zrozumieć, jak kształtuje się psychika dziecka.

* * *

Pomyślmy o dwojgu ludziach, którzy razem jedzą obiad lub rozmawiają, dzielą się opowieściami i obserwacjami, cieszą się swoją obecnością w sposób, który jest zarówno użyteczny, jaki i psychicznie przyjemny. W tym przykładzie każda osoba wykorzystuje drugą do zabawy – warto także wziąć pod uwagę zadowolenie płynące ze spierania się. Intelektualna potyczka umożliwia wykorzystanie przyjemnej agresji, gdy każdy z dyskutantów „niszczy” pozycję przyjętą przez adwersarza, zauważając przy tym, że przetrwał on destrukcję i odpowiada innym dobrym argumentem. Taka relacyjna agresywność przypomina dialektykę w relacji niemowlęcia i matki. Gdy prawdziwe self może swobodnie się bawić, wówczas self i inny doświadczają przyjemnej, nieomal zmysłowej mieszanki agresji, intelektualnego ożywienia, somatycznego pobudzenia, żywości na poziomie gestów i zadowolenia z kontaktu.

(fragment Rozdziału 4)