Z prądem rzeki. Międzynarodowe spory wodno-energetyczne na przykładzie Azji Centralnej - Marcin Kaczmarski, Szymon Kardaś

Pindar, jeden z greckich filozofów starożytnych stwierdził, iż ,,nie ma nic lepszego nad wodę". Z kolei współczesny hydrolog z Izraela - Uri Szamir - zauważył, że ,,jeśli jest polityczna wola budowania pokoju, woda nie stanowi przeszkody ku temu. Jeśli jednak ktoś szuka powodu by walczyć, woda stwarza szerokie możliwości". Zespół analityków z CEPS w Brukseli konstatuje w jednym z raportów, że: ,,dzisiaj to kwestia zarządzania zasobami wodnymi najbardziej zagraża relacjom między krajami". Uzupełniając powyższe cytaty myślą Heraklita z Efezu o tym, że ,,wszystko płynie", można z pełnym przekonaniem stwierdzić, że problem wody stanowi aktualnie jedno z kluczowych wyzwań dla społeczności międzynarodowej. Wyzwanie to jest tym większe, że wraz z postępującymi procesami zmian klimatu, woda staje się coraz mniej dostępnym zasobem. Jednocześnie zakres jej stosowania ulega stopniowemu rozszerzeniu, w pierwszym rzędzie do celów produkcji energii elektrycznej.

Rzadko można spotkać tak klarowny wykład, dlaczego sprawy energii nie da się oddzielić od problemu wody i dlaczego jest to jeden z najbardziej newralgicznych styków we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Pierwsze skojarzenie: energia z elektrowni wodnych - dzisiaj 19% światowej produkcji energii elektrycznej, ale za 20 lat będzie to 30%. Wody używa się do produkcji biopaliw i w rożnych technologiach wydobywczych. Od razu sprzeczność interesów - innym ta sama woda potrzebna jest do produkcji rolnej i użytku w gospodarstwach domowych. Konkurencja o dostęp do wody, kurczenie się zasobów wody pitnej i dodatkowo fakt, że 300 rzek i 100 jezior ma charakter transgraniczny to potencjalnie powód konfliktów, także strategicznych miejscach globu jak Azja Środkowa, czy Bliski Wschód. Autorzy pokazują te potencjalne punkty zapalne sporów o wodę. I mają rację: woda - za kilka lat będzie tematem tak samo gorącym jak spleciona z nią energia.