György Lukács przekonywał, że ,,(...) każdy esej niewidocznymi literami dopisuje obok swego tytułu słowa: z okazji tego to a tego. . . ". Nie inaczej jest w przypadku współczesnych polskich esejów, w których odwołania do malarstwa czy fotografii pełnią istotną funkcję. Obrazy okazują się tu bowiem rodzajem wizualnej ,,odskoczni", stabilnym i gotowym punktem zaczepienia, pozwalającym eseistom na wybieganie ku wielu innym sferom - na montaigne'owskie autoanalizy, na poznawanie przeszłości lub rozwijanie swobodnej, subiektywnej krytyki kultury czy w końcu na różnorakie wyobraźniowe eksperymenty, dążące do ,,wskrzeszania" tego, co minione, a czego ślad przetrwał w materii obrazów. Zamieszczone w książce porównawcze analizy ponad dwudziestu tomów eseistycznych wydanych w drugiej połowie XX stulecia oraz w XXI wieku pozwalają ujrzeć wyróżnione teksty jako zbieżne pod wieloma względami artystyczne eksperymenty poznawcze.
Dobrawa Lisak-Gębala - asystent w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Ukończyła studia kulturoznawcze oraz studia polonistyczne na tejże uczelni, w 2014 roku uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych. Autorka monografii Ultraliteratura (2014), współredaktorka tomów Esej - sztuka - nauka (2011), Czytając Czapskiego (2015), Centra - peryferie w literaturze polskiej XX i XXI wieku (2015).
